آیا با دعا خدا به انسان کمک می کند؟

‏خداوند در قرآن مى فرماید: "و إذا سئلک عبادى عنّى فإنّى قریب؛ ای پیامبر! هنگامى که بندگانم از تو درباره من سؤال کنند، (به آنان ) بگو من نزدیکم؛
سپس مى فرماید: "من دعاى دعا کننده را به هنگامى که مرا مى خواند، اجابت مى کنم. بنابراین بندگان من باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند." (1)
در جای دیگر می فرماید: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم (2)
این آیه به صورت مطلق فرموده است که هرکه خدا را بخواند ، دعای او را اجابت خواهد کرد.
پس انسان نباید تردید کند که دعای او مورد اجابت الهی است ، اما باید توجه داشت که اجابت همیشه به آن صورت نیست که انسان تصور می کند یا می خواهد و در ضمن باید آداب و شرایط دعا را نیز مراعات کرده و در خود محقق نماید.
امام صادق (ع) می فرماید: آداب دعا را مراعات کن و توجه کن چه کسى را مى خوانى و چگونه مى خوانى و براى چه مى خوانى و عظمت و کبریائیت خدا را تصدیق نما و یقین داشته باش که او بر آن چه درون تو مى گذرد و آن چه از حق و باطل در ضمیر تو نهفته است، آگاه است و راه های نجات و هلاکتت را بشناس. مبادا چیزى را از خدا بخواهى که مى پندارى مایة نجات تو است، در حالى که باعث هلاکت و نابودى ات مى شود، زیرا خدا مى فرماید: "انسان در طلب و درخواست نیکى ها، شر و بدى را طلب مى کند و انسان بسیار عجول است". پس تفکر کن چه مى خواهى و برای چه مى خواهی.
دعا این است که تمام وجودت اجابت پروردگار باشد. دلت در راه دیدن او آب شود و اختیار از کف دهى و به طور کلى ظاهر و باطن امور را به خدا تسلیم کنی.
پس اگر شرایط و آداب دعا را به جا نیاوردی، انتظار اجابت نداشته باش، زیرا خدا به اندرون ما و پنهانى ترین اشیا آگاه است.
چه بسا خدا را به چیزى خوانده اى که او خلافش را در تو مى داند.
بدان که اگر خدا به ما دستور دعا کردن نداده بود و ما مخلصانه دعا مى کردیم ، با رحمت خود دعاى ما را مستجاب مى کرد. حال آیا مى توان گفت: اکنون که اجابت دعا را براى کسانى که با شرایط، دعا مى کنند، ضمانت کرده، اجابت نمى کند؟
سپس حضرت اضافه مى کند: اگر شرایطى را که برایت گفتم، فراهم کردى و مخلصانه دعا خواندی، مژده مى دهم تو را به یکى از این سه هدیه:
1ـ یا به زودى آن چه را از خدا خواستى ، به تو مى دهد.
2ـ یا براى آخرت تو بیشتر از آن چه خواستی، ذخیر مى کند.
3ـ و یا بلایى را از تو بر مى گرداند و دور مى سازد که اگر مى رسید، تو راهلاک مى کرد.(3)
نیز باید توجه داشت به مضمون آیة "أمّن یجیب المظطرّ إذا دعاه و یکشف السوء ".(4) دعا به هنگام اضطرار و عقیم ماندن تمام تدبیرها و تلاش و کوشش ها انجام مى گیرد، نه این که انسان بنشیند و پیوسته دعا کندو منتظر باشد از طریق دعا همة مشکلاتش برطرف گردد.
به بیان دیگر: دعا یک نوع خود آگاهى و بیدارى دل و اندیشه و پیوند باطنى با مبدأ همة نیکى ها و قدرت ها براى فراهم شدن اسباب و عواملى است که از دائرة قدرت انسان بیرون است. پس انسان باید با تدبیر و تلاش خویش به دنبال هدف حرکت کند و از خدا امداد و کمک طلب نماید. لذا عارفان بیدار دل با عنایت به پنج اصل دست به دعا بر مى دارند:
1ـ اگر در اوج قدرت و توانایى همانند سلیمان پیامبر (ص) هم باشند، خود را موجودى مضطر و فقیرى ناچیزى مى بینند، چون خود را مالک حقیقى هیچ چیزى حتى نفس خویش نمى دانند و در هیچ زمینه اى احساس استغنا و استقلال نمى کنند و با بیان " هذا من فضل ربّی"(5) ، خود را در فقر مطلق مى بینند.
2ـ به قدرت و منزلت کسى که قضاى حاجت خویش را از او طلب مى کنند، واقف و آگاه هستند.
3ـ آداب و شرایط و مقدمات و مقوّمات برآورده شدن حاجات و خواسته هاى شان را فراهم مى سازند.
4ـ آسیب ها و آفت هاى مانع اجابت را برطرف ساخته یا ابزار و وسیلة لازم آن را فراهم مى سازند.
5ـ به ظرفیت و توان و استعداد هاى ذاتى و اکتسابى خویش توجه دارند و مطلوب خویش را با آن هماهنگ مى سازند.بنا براین اگر دعا ی انسان دعای واقعی باشد یعنی از صمیم دل برخیزد قطعا کمک خدا را به دنبال خواهد داشت
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
1. بقره (2) آیه 186.
2. «ادعونی استجب لکم » غافر(40) آیه (60)
3. مصباح الشریعه، ص 132، باب 62 ، به نقل از کتاب اخلاق ، سید عبدالله شبر، ترجمه محمد رضا جباران، ص 104.
4. نمل (27) آیه 62.
5. نمل (27) آیه 40.

برگرفته از سایت : www.pasokhgoo.ir